De val van de muur: 15 herinneringen aan de Berlijnse muur

Door

Harry Wibier

·

Publicatie:

·

Laatste update:

·

0

Laatste update:

0

De Berlijnse muur scheidde 28 jaar lang de stad. De val ervan betekende een ontlading. Het was het definitieve einde van de Koude Oorlog. Heel Europa verbroederde en vierde feest. Lees hier 15 herinneringen aan die vreugdevolle periode.

De Bondsrepubliek Duitsland (BRD)

Het begon allemaal na de Tweede Wereldoorlog. De geallieerden hadden Nazi-Duitsland verslagen. Landen als het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hielpen mee aan de wederopbouw van democratische staten. De BRD ontstond in die periode met Bonn als hoofdstad.

val van de muur berlijnse muur
Via: pxfuel.com, CC

De Duitse Democratische Republiek (DDR)

De Sovjet-Unie deed het anders. Die bleef in veroverde gebieden en vestigde er communistische dictaturen met totalitaire regimes. Niet alleen in de DDR of Oost-Duitsland, maar ook in landen als Hongarije, Polen en Tsjecho-Slowakije.

Er was een zwaar bewaakte muur nodig om burgers van die landen het vluchten te beletten. De Berlijnse muur groeide uit tot een symbool waar President Kennedy van de Verenigde Staten een historische speech gaf: 

“Ich bin ein Berliner.”

John F. Kennedy

De eerste barstjes

Economisch ging het na verloop van tijd steeds slechter met die communistische landen; er was gebrek aan alles en de industrie raakte zwaar verouderd. De planeconomie faalde.

Daarom besloot de toenmalige machthebber, Michael Gorbatsjov, vanaf de jaren ’80 hervormingen en openheid in te zetten; perestrojka en glasnost. Dit kon niet voorkomen dat de Europeanen achter het ijzeren gordijn steeds meer vrijheden eisten. Ze gingen demonstreren.

De val van de muur: 15 herinneringen aan de Berlijnse muur
Via: pxfuel.com, CC

Humor in 1989

“Het hangt aan de muur en het tikt … Een Oost-Duitser met een pikhouweel!”

Grapje uit 1989
De val van de muur: 15 herinneringen aan de Berlijnse muur
Via: pxfuel.com, CC

15 herinneringen aan de val van de muur

Iedereen hield de adem in. De spanning was zenuwslopend. Eerdere opstanden in Hongarije en Tsjecho-Slowakije eindigden in geweld. De Sovjet-Unie had wat dat betreft een kwalijke reputatie.

Gelukkig ging bijna alles goed en kunnen we nu positief terugkijken op deze 15 historische gebeurtenissen met betrekking tot de val van de Berlijnse muur.

berlijnse muur
Via: pxfuel.com, CC

1. De Pan-Europese picknick (augustus 1989)

Heel even was de grens tussen Oostenrijk en Hongarije open. Drie uurtjes maar. 600 Burgers van de DDR maakten gebruik van dit buitenkansje en vluchtten de grens over. De grenswachten schoten niet. Ze controleerden de paspoorten niet eens. Het betrof immers een verbroederingsinitiatief van de regeringen van beide landen.

2. De maandagdemonstraties (september 1989)

Het begon bij de Nikolaikirche in Leipzig. Na het vredesgebed gingen daar iedere maandag steeds meer mensen demonstreren. Het aantal demonstranten dat meeliep met deze montagsdemonstrationen groeide wekelijks.

De roep om vrijheid klonk zo steeds luider. Dit was een volksbeweging die zich niet liet negeren of neerslaan.

“Wir sind das Volk!”

Demonstranten in Leipzig, 1989

3. Het gat in de muur (september 1989)

De Hongaren vonden de muur te duur om in stand te houden. Daarom openden zij de grens naar Oostenrijk. DDR-burgers namen het risico. Zij reisden naar Hongarije en werden niet tegengehouden. Uitzinnig van vreugde arriveerden zij in Passau. Met of zonder Trabant.

De westerse media registreerden dat. Het werd een mediaspektakel dat het communistische bewind graag had wilde voorkomen.

4. De ambassade in Praag (september 1989)

Veel Oost-Duitsers waren inmiddels gevlucht naar de ambassades van de BRD in Warschau en Praag. Die veranderden langzaam in tentenkampen.

Hans-Dietrich Genscher – minister van buitenlandse zaken – kon de vluchtelingen na lange onderhandelingen vanaf het balkon van de Praagse ambassade fantastisch nieuws brengen; de aanwezige vluchtelingen mochten naar de BRD reizen. Hij kreeg niet eens de kans om uit te praten … Zo blij waren de aanwezigen!

5. De vluchtelingenstroom (oktober 1989)

Toen ging het hard. Duizenden Oost-Duitsers vertrokken naar Praag. Vanaf daar reden volle treinen naar de BRD. Hier en daar leidde dat tot ongeregeldheden, maar dat mocht de pret niet drukken. De DDR leek langzaamaan leeg te stromen dankzij deze vrijheidstreinen.

6. Veertig jaar DDR (oktober 1989)

Michael Gorbatsjov kwam hoogstpersoonlijk naar Berlijn om het veertigjarig bestaan van de DDR te vieren. Ondanks de militaire parades gingen honderdduizenden mensen de straat op om te demonstreren. In Oost-Berlijn kwamen ze hardhandig in aanraking met de politie.

7. Erich Honecker treedt af (oktober 1989)

De montagsdemonstrationen in Leipzig hadden massale vormen aangenomen. De partijleider van de Oost-Duitse regering trad af. Egon Krenz werd zijn opvolger. Hij gaf gelijk toe dat de partij de recente ontwikkelingen helemaal verkeerd had ingeschat.

Weet jij nog wat er moest gebeuren om de muur definitief te laten vallen? Herinner je je de massademonstraties nog? En de trabantjes met uitzinnige Duitsers? Lees op de volgende pagina hoe het verder ging…

Harry Wibier is historicus, (SEO) tekstschrijver en beeldend kunstenaar. Hij leeft zijn passie voor geschiedenis uit op Dolm.nl. Niet alleen met tekst, maar ook met kunst.

Foutje gezien? Mail mij! Dat zou ik enorm waarderen.

Feedback form

Plaats een reactie

Share to...