Floris: 11 dingen die je over deze serie wil weten

In meerdere opzichten is Floris een uniek verschijnsel in de geschiedenis van de Nederlandse televisie. Succes en impact van deze twaalfdelige serie laten zich moeilijk overschatten. Hier lees je alles wat je erover wil weten.

Paul Verhoeven en Rutger Hauer

Miljoenen kijkers koesteren dierbare herinneringen aan de avonturen van Floris die zich afspelen in de Middeleeuwen. Voor de makers is Floris  een succesvolle springplank naar een internationale carrière. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Rutger Hauer die de titelrol speelt. Of aan regisseur Paul Verhoeven die inmiddels meerdere gouden kalveren in zijn kast heeft staan. Hij is zelfs in het bezit van een César en – net als Hauer – ontving hij een heuse Golden Globe. Verhoeven kreeg die voor zijn film Elle uit 2016.

Het verhaal van Floris

Floris telt twaalf afleveringen, gedraaid in 1969 in zwart-wit. Het verhaal draait om Floris van Rosemondt. Als hij rond het jaar 1500 na een lange reis terugkeert blijkt zijn kasteel geconfisqueerd. De booswicht is de hertog van Gelre, bijgestaan door zijn opperbevelhebber Maarten van Rossum. Floris staat er gelukkig niet alleen voor. Zijn vrienden Sindala – een fakir – en Wolter van Oldenstein staan hem bij in zijn strijd. Dit alles is de aanleiding voor kletterende zwaarden, galopperende paarden, rammelende harnassen, geslepen listen en verbeten man-tegen-man gevechten.

Best bekeken programma van 1969

De faam van de serie Floris is geen toeval. Het hoge kwaliteitsniveau ervan is nog steeds onmiskenbaar, ook naar hedendaagse maatstaven. Dit onder meer dankzij de snelle montage, de doortimmerde scenario’s en het puike acteerwerk. Vandaar dat Floris het best bekeken televisieprogramma van 1969 is, met onder andere meer dan 3,5 miljoen kijkers bij de derde aflevering. De Belgische, Engelse en Oost-Duitse televisiekijkers kunnen erover meepraten. Ook zij schakelden destijds massaal in tijdens de uitzending via plaatselijke kanalen.

Deze 11 dingen wist je niet over Floris

Wil je enigszins mee kunnen praten over deze gedenkwaardige successerie? Dan zijn dit de 11 weetjes waar je niet zonder kunt.

1.Historisch onjuist

Floris en zijn vrienden strijden aan de zijde van Bourgondiërs. Zij nemen het in de televisieserie op tegen de hertog van Gelre en Maarten van Rossem. Deze twee hebben echt bestaan en zijn historische figuren. Van Gelre leefde van 1467 tot 1538 en Van Rossem van 1478 tot 1555. In de serie Floris zijn het echte booswichten; onderdrukkers van een vrijheidslievend volk. De historische werkelijkheid is anders, want het is juist Gelre dat destijds (samen met Friesland en Groningen) voor de eigen vrijheid vocht tegen de Bourgondiërs. Het stoffelijk overschot van de hertog van Gelre ligt tegenwoordig nog steeds in een praalgraf in de Eusebiuskerk te Arnhem.

2. De kastelen bestaan echt

Één van de redenen dan Floris zo’n overtuigende indruk maakt is dat dat de decors niet van karton zijn gemaakt. Integendeel! Het zijn echte kastelen. Kasteel Doornenburg dat vlakbij Arnhem ligt komt het meest in beeld. Daarnaast zie je Slot Loevenstein en Kasteel Hernen dat zich nabij Nijmegen bevindt. Ook de historische Belgische steden Brugge en Gent verschijnen in de serie Floris.

3. De inspiratie achter Floris

Floris kwam niet uit de lucht vallen. Buitenlandse ridderseries genoten grote populariteit. Denk bijvoorbeeld aan Ivanhoe met Roger Moore. De KRO zond de 39 afleveringen uit van 1961 tot 1964. Die waren ook opgenomen in zwart-wit en duurden net als de latere afleveringen van Floris een half uur. Carel Enkelaar, de directeur van de NTS, wilde ook wel zo’n successerie als Ivanhoe – maar dan van eigen bodem. Daarom vroeg hij Gerard Soeteman een vergelijkbaar scenario te schrijven. Het resultaat droeg de titel Floris en de Fakir. Uiteindelijk werd dat kortweg Floris.  

4. Grote namen, maar destijds onbekend 

Gerard Soeteman is inmiddels een gerenommeerd scenarist. Ook hij is de trotse bezitter van een Gouden Kalf. Maar voor Floris kende niemand hem. Hij was vertaler op de film-afdeling van de NTS. Ook de grote doorbraak van regisseur Paul Verhoeven moest destijds nog komen. De nu wereldberoemde cineast had toen alleen nog maar documentaires gemaakt. En Rutger Hauer acteerde bij een klein toneelgezelschap in Friesland. Voor het grote publiek was hij volslagen onbekend. Na Floris veranderde dat alles volkomen.

5. Samenwerking: Verhoeven en Hauer

Floris bracht roem. Vooral voor Paul Verhoeven en Rutger Hauer. ‘Never change a winning team,’ moeten ze destijds gedacht hebben, want Hauer schitterde in de periode daarna in meerdere producties van Verhoeven: Turks fruit (1973), Keetje Tippel (1975), Soldaat van Oranje (1977) en Spetters (1980). Daarna hebben ze onafhankelijk van elkaar successen gevierd in Hollywood. Verhoeven met films als Total Recall (1990) en Basic Instinct (1992), Hauer onder andere in Nighthawks (1981) en Blade Runner (1982). Hun laatste gezamenlijke productie is Flesh + Blood (1985). 

6. Samenwerking: Verhoeven en Soeteman

Ook scenarist Gerard Soeteman werkte na Floris nog lang samen met Verhoeven. Zo schreef hij de scenario’s voor de hierboven genoemde films met Hauer. Daarnaast deed hij dat ook voor: Wat zien ik (1971), De vierde Man (1983) en Zwartboek (2006).   

We hebben nog meer Floris feitjes op de volgende pagina! Wat dacht je van de remakes? (zie 7.)