Recentelijk zijn er wat halve autovrije dagen geweest, maar voor de authentieke ‘autoloze zondag’ moet we alweer een stukje verder terug in de tijd… Maar het is de moeite waard!
De autoloze zondag
Het concept van een autovrije dag was simpel: het werd op een dergelijke dag door de overheid verboden, om met een verbrandingsmotor te gebruiken (m.u.v. noodgevallen of openbaar vervoer) In de praktijk bleek dan: de straten en zelfs de snelwegen waren volledig leeg. Dit leverde dan ook de mooiste taferelen op.
Via: Nationaal Archief | Fotograaf Onbekend / Anefo, CCInitiële aanleiding: olietekort of olieprijzen
Autovrije dagen hebben hun oorsprong in relatie met de olieprijzen. Van oudsher zijn deze speciale dagen door de overheid ingesteld met het oog op een (dreigend) benzinetekort. De eerste reeks autoloze zon- en feestdagen vonden plaats in 1939.
In 1946 mocht er op zondagen alleen van de auto gebruik worden gemaakt, door mensen met zakelijk doeleinden. Ook na de Suezcrisis in 1956 werd er enkele maanden een verbod ingesteld op het zondags rijden. In de oliecrisis van 1973 werd dit verbod in enkele Europese landen weer van kracht.
Via: Nationaal Archief | Fotograaf Onbekend / Anefo, CCDaarna: milieubewustzijn
Tegenwoordig vinden er nog af en toe autovrije dagen plaats, zij het in beperkte mate en binnen bepaalde stedelijke locaties, die vrijwillige daaraan deelnemen. Een landelijke actie en lege snelwegen, waren dus niet van toepassing.
De achterliggende gedachte was ook niet meer een olietekort, maar bewustwording voor het milieu. Deze dagen werden dan gecoördineerd door Milieudefensie. Echter, door een beperkt draagvlak en toenemende irritatie bij weggebruikers, heeft Milieudefensie vooralsnog helaas besloten, af te zien van het organiseren van dergelijke dagen.
Via: flickr.com | hans van rijnberk, CC Wanneer was de autoloze zondag?
Zoals inmiddels bekend, lag de oorsprong vaak in problemen met het aanbod of de prijzen van olie, later ook ten behoeve van milieubewustzijn. Autovrije dagen komen wel vaker voor, zij het lokaal. Hier een kort overzicht van verschillende (landelijke) autoloze zondagen in Nederland:
- 1939: 1 oktober t/m 12 november
- 1956-1957: 25 november ’56 t/m 20 januari ’57
- 1973-1974: 4 november ’73 t/m 6 januari ’74
- 1999: 19 september (52 gemeenten)
- 2000: 24 september (91 gemeenten)
Hierna zijn lokaal nog wel autoloze dagen geweest, maar veel beperkter.
Hoe zag de autoloze zondag eruit?
Veel mensen die een autoloze zondag hebben meegemaakt, zijn onder de indruk van het effect en velen trokken dan ook de grote wegen op. Uiteraard is het een vreemd gevoel, dat snelwegen compleet leeg zijn en kinderen hierop konden fietsen of rolschaatsen.
Via: Nationaal Archief | Fotograaf Onbekend / Anefo, CCEnkel voertuigen die (sporadisch) noodzakelijke taken uitvoerden en bepaald openbaar vervoer, waren toegestaan. Er vonden dus nog wel controles plaats…
Via: Nationaal Archief | Mieremet, Rob / Anefo, CCAl met was het bijzondere dag. De autovrije zondag had iets magisch: hele knooppunten gewoon muisstil. Het heeft toch iets geks…
Via: Nationaal Archief | Fotograaf Onbekend / Anefo, CCGeniet mee van de autoloze zondag
We hebben enkele legendarische beelden verzameld van de autoloze zondag uit 1973. Geniet mee op de volgende pagina van deze spectaculaire beelden!
